از بیدل تا امروز؛ مروری بر مکتب پیروان بیدل و تحول سبک در ادبیات فارسی فرارودان

author

  • نورعلی نورزاد دکترای فیلولوژی، استاد دانشگاه دولتی خجند
Abstract:

تا زمان اوج سبک هندی در شبه‌قاره هند و حتی نزدیک به آن روزگار در فرارودان شاعرانی به‌سر می‌بردند که مهم‌ترین سنت و ویژگی‌های سبک هندی را در اشعار خود بازتاب می‌دادند. در تذکرۀ نمونۀ ادبیات تاجیک صدرالدین عینی اسم شاعران زیادی آمده است که در همین روزگار به‌سر برده و در اشعارشان شیوه‌های خاص سبک هندی را به‌کار گرفته‌اند. در این مقاله برخی از مهم‌ترین این شاعران معرفی شده و ضمن ارائۀ نمونۀ اشعار این شاعران، برخی از ویژگی‌های شعری آن‌ها بحث و بررسی شده است. شوکت بخاری از نخستین سخنوران معتبر ورارود است که ویژگی‌های سبک هندی را در اشعارش متجلی کرده است. چنان‌که از اشعار شوکت پیداست، او تا اوج ظهور صائب و بیدل اشعارش را با آن ویژگی‌هایی که بعدها به نام «سبک هندی» معروف شد، مزین کرده است. سیدای نسفی از دیگر شاعران معروف دوران رواج سبک هندی در فرارود است. پس از نفوذ اشعار بیدل و صائب در فرارود، مکتب پیروان بیدل در این منطقه عرض هستی کرد و شاعران زیادی را در وسعت‌آباد خود جمع آورد. از مهم‌ترین این شاعران می‌توان به نقیب‌خان طغرل احراری و ظُفرخان جوهری استروشنی اشاره کرد که در این مقاله برجسته‌ترین ویژگی‌های شعری آن‌ها، به‌عنوان شاعران پیرو سبک بیدل، تبیین و بررسی شده است. در مرحلۀ جدید تشکّل شعر فارسی در تاجیکستان، پدیده‌هایی روی کار آمدند که گاه شیوة بیان و اسلوب سبک صائب و بیدل را به‌خاطر می‌آورند. از شاعران پیرو سبک صائب می‌توان به لایق شیرعلی و از پیروان سبک بیدل به صدرالدین عینی، استاد گل‌نظر، فرزانۀ خجندی، سروش و... اشاره کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأملی در سبک بیدل دهلوی

میرزا عبدالقادر بیدل (۱۶۴۴-۱۷۲۱م.) در تاریخ ادبیات فارس و تاجیک، بی‌شبهه بزرگ‌ترین نمایندة سبک هندی به‌شمار می‌رود که با آثار جاودان خویش سبب رونق بازار اندیشه در میان علاقه‌مندان اشعارش شده است. ازآنجاکه دشواری طرز بیان، پیچیدگی معنی، دشوارفهمی مضمون و درمجموع، دیرآشنایی از‌ مهم‌ترین خاصیت‌های شعر شاعر شمرده می‌شود، تا امروز دربارۀ مسئله‌های مربوط به شناخت طرز سخن و معرفت صحیح کلام او بحث‌های ...

full text

کاربرد ضرب‌المثل‌های فارسی در غزلیات بیدل

مَثَل به­عنوان «ستون فرهنگ مردم» و یکی از اقسام ادبی، همواره محل توجه شاعران بوده است تا جایی که کاربرد آن به همراه تمثیل و استشهاد، یکی از ویژگی­‌های سبکی در تاریخ ادب فارسی به‌شمار می­آمده است. در دوره‌های تاریخی ادب فارسی، رویکرد شاعران به مَثَل یکسان نبوده است و هر چه خط سیر تاریخ ادبیات را از آغاز تاکنون ادامه می‌دهیم، در سده­های اخیر، به دلیل پیوند بیشتر ادبیات با زبان و فرهنگ عامّه، این رویکر...

full text

تأملی در سبک بیدل دهلوی

میرزا عبدالقادر بیدل (۱۶۴۴-۱۷۲۱م.) در تاریخ ادبیات فارس و تاجیک، بی شبهه بزرگ ترین نماینده سبک هندی به شمار می رود که با آثار جاودان خویش سبب رونق بازار اندیشه در میان علاقه مندان اشعارش شده است. ازآنجاکه دشواری طرز بیان، پیچیدگی معنی، دشوارفهمی مضمون و درمجموع، دیرآشنایی از مهم ترین خاصیت های شعر شاعر شمرده می شود، تا امروز دربارۀ مسئله های مربوط به شناخت طرز سخن و معرفت صحیح کلام او بحث های ز...

full text

اخلاقیات در غزلیات بیدل

ادبیات فارسی اقیانوس بی‌کرانی از موضوعات و مفاهیم بلند آرمانی و انسانی است و در میان ادبیات ملل به همین دلیل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از انواع ادبی حماسه، غنا، مرثیه، مدحیه، وصفیه و بسیاری از نوع‌های دیگر بهره‌مند است. یکی از مهمترین ارکان ادب فارسی پرداختن به مسائل انسانی و آرمانی است که ادب نفس از مهمترین آنها به شمار می‌رود. اخلاقیات که ریشه در باورهای تاریخی – اعتقادی دارد همواره مور...

full text

اخلاقیات در غزلیات بیدل

ادبیات فارسی اقیانوس بی‌کرانی از موضوعات و مفاهیم بلند آرمانی و انسانی است و در میان ادبیات ملل به همین دلیل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از انواع ادبی حماسه، غنا، مرثیه، مدحیه، وصفیه و بسیاری از نوع‌های دیگر بهره‌مند است. یکی از مهمترین ارکان ادب فارسی پرداختن به مسائل انسانی و آرمانی است که ادب نفس از مهمترین آنها به شمار می‌رود. اخلاقیات که ریشه در باورهای تاریخی – اعتقادی دارد همواره مور...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 30

pages  13- 31

publication date 2011-03-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023